Hiện nay, hoạt động buôn bán kinh doanh giữa các quốc gia rất sôi động và nhộn nhịp. Để quản lý hoạt động này, các nước đã ban hành các sắc thuế xuất nhập khẩu. Vậy nên các doanh nghiệp cần hiểu và nắm nội dung của các sắc thuế để thực hiện đúng theo quy định. Hãy cùng bài viết hôm nay tìm hiểu kỹ hơn về thuế xuất nhập khẩu và các hạch toán thuế xuất nhập khẩu nhé.

1. Thuế xuất nhập khẩu là gì?

Thuế xuất nhập khẩu là một loại thuế gián thu đánh vào hàng hóa được phép xuất khẩu, nhập khẩu qua biên giới Việt Nam, kể cả trường hợp xuất khẩu từ nội địa vào khu phi thuế quan và từ khu phi thuế quan nhập khẩu vào nội địa. 

Vì là loại thuế đánh vào hàng hóa xuất nhập khẩu giữa các quốc gia nên đây là một hình thức điều tiết ngoại thương và là chính sách để khuyến khích hoặc bảo vệ ngành công nghiệp trong nước.

Theo đó, đối tượng chịu thuế là hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam. Người nộp thuế, người khai là chủ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, thương nhân xuất khẩu, nhập khẩu ủy thác.

2. Đối tượng chịu thuế và đối tượng không chịu thuế xuất nhập khẩu

2.1. Đối tượng chịu thuế xuất nhập khẩu:

• Tất cả các loại hàng hóa thực hiện xuất, nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam.
• Tất cả các loại hàng hóa được xuất khẩu từ thị trường trong nước vào khu phi thuế quan, hàng hóa được nhập khẩu từ khu phi thuế quan vào thị trường trong nước.
• Hàng hóa thực hiện xuất, nhập khẩu tại chỗ
• Hàng hóa xuất, nhập khẩu thực hiện quyền xuất khẩu, quyền nhập khẩu, quyền phân phối.

2.2. Đối tượng không chịu thuế xuất nhập khẩu:

• Hàng hóa sản xuất kinh doanh trong nước không qua khâu xuất nhập khẩu.
• Hàng hóa ở giai đoạn quá cảnh, chuyển khẩu, trung chuyển;
• Hàng hóa xuất nhập khẩu với mục đích viện trợ nhân đạo, hàng hóa viện trợ không hoàn lại;
• Hàng hóa xuất khẩu từ khu phi thuế quan ra nước khác; hàng hóa nhập khẩu từ nước khác ngoài lãnh thổ Việt Nam vào khu phi thuế quan và chỉ sử dụng trong khu phi thuế quan; hàng hóa được chuyển từ khu phi thuế quan này sang khu phi thuế quan khác;
• Phần dầu khí được dùng để trả thuế tài nguyên cho Nhà nước khi thực hiện xuất khẩu.

3. Quy định về thuế suất của hàng xuất khẩu

Thuế suất hàng xuất khẩu được quy định nhằm khuyến khích hoặc hạn chế việc xuất khẩu một loại hàng hóa cụ thể. Tùy vào tình hình sản xuất kinh doanh, đặc của của từng loại hàng hóa sản phẩm và thời điểm cụ thể mà mức thuế có thể thay đổi với một loại hàng hóa.

Nhằm bảo vệ nguồn cung cấp hàng hóa và bình ổn giá cả của hàng hóa đó trong nước, nhiều quốc gia đã áp dụng loại thuế suất cao dành riêng đối với hàng xuất khẩu để hạn chế việc xuất khẩu một số loại hàng hóa.

Ngược lại, để khuyến khích xuất khẩu một sản phẩm, hàng hóa nào đó do lượng cung lớn thì nhà nước có thể áp dụng mức thuế suất thuế xuất khẩu ưu đãi nhằm tăng lượng hàng hóa tiêu thụ qua xuất khẩu.

Thuế suất đối với hàng xuất khẩu được quy định với từng mặt hàng cụ thể trong quy định của pháp luật thuế. Biểu thuế sử dụng thuế suất tỷ lệ phần trăm (%) cho từng mặt hàng cụ thể nhằm hướng dẫn hoạt động xuất khẩu.

>> Siêu ưu đãi! Có ngay phần mềm kế toán với 2.000.000đ

4. Hướng dẫn hạch toán thuế xuất nhập khẩu chi tiết

4.1. Hạch toán thuế xuất khẩu

• Nếu kế toán có thể tách ngay được thuế xuất khẩu phải nộp tại thời điểm giao dịch phát sinh, kế toán thể hiện doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ không bao gồm thuế xuất khẩu, ghi:
  Nợ các TK 111, 112, 131 theo tổng giá thanh toán
  Có TK 511 – Doanh thu bao gồm cả thuế xuất khẩu
  Có TK 3333 – Theo số thuế xuất khẩu
• Nếu không thể tách ngay được thuế xuất khẩu phải nộp tại thời điểm giao dịch phát sinh, kế toán phản ánh doanh thu bao gồm cả thuế xuất khẩu. 

Nợ các TK 111, 112, 131 theo tổng giá thanh toán

Có TK 511 – Doanh thu bao gồm cả thuế xuất khẩu

• Khi xác định số thuế xuất khẩu phải nộp, kế toán ghi giảm doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ , ghi:
  Nợ TK 511 – theo số thuế xuất khẩu xác định được
  Có TK 3333 – theo số thuế xuất khẩu xác định được
• Khi nộp tiền thuế xuất khẩu vào ngân sách nhà nước, kế toán ghi:
  Nợ TK 3333 –Theo số thuế phải nộp

Có các TK 111, 112,…

• Khi được hoàn hoặc giảm thuế xuất khẩu, kế toán ghi:
  Nợ các TK 111, 112, 3333
  Có TK 711 – Thu nhập khác.

4.2. Hạch toán thuế nhập khẩu

• Khi nhập khẩu vật tư, hàng hoá, TSCĐ, kế toán ghi:
  Nợ các TK 152, 156, 211, 611,… theo giá đã có thuế nhập khẩu
  Có TK 3333 – theo số thuế nhập khẩu

Có các TK 111, 112, 331,…

• Đối với hàng tạm nhập – tái xuất không thuộc quyền sở hữu của đơn vị, kế toán ghi khi nộp thuế nhập khẩu:
  Nợ TK 138 – Theo số thuế nhập khẩu phải nộp 
  Có TK 3333 – Theo số thuế nhập khẩu phải nộp  
• Khi nộp thuế nhập khẩu cho ngân sách nhà nước, kế toán ghi: 
  Nợ TK 3333 – số thuế nhập khẩu phải nộp
  Có các TK 111, 112,…
• Khi được hoàn thuế nhập khẩu đã nộp trước đó:
• + Thuế nhập khẩu đã nộp được hoàn khi tái xuất hàng hóa, ghi: 
  Nợ TK 3333 – Số thuế nhập khẩu được hoàn

Có TK 632 – nếu doanh nghiệp xuất hàng để bán

Có các TK 152, 153, 156 – nếu doanh nghiệp xuất hàng trả lại

+ Thuế nhập khẩu được hoàn khi tái xuất tài sản cố định, ghi:
Nợ TK 3333 – Số thuế nhập khẩu được hoàn

Có TK 211 – nếu doanh nghiệp xuất trả lại tài sản cố định

Có TK 811 – Nếu doanh nghiệp bán tài sản cố định

+ Thuế nhập khẩu đã nộp ở khâu nhập khẩu nhưng hàng hóa không thuộc quyền sở hữu của đơn vị, được hoàn khi tái , ghi:
Nợ TK 3333 – Số thuế nhập khẩu được hoàn

Có TK 138

+ Khi nhận được tiền hoàn từ ngân sách nhà nước

Nợ TK 112 – Số thuế nhập khẩu được hoàn
Có TK 3333 – Số thuế nhập khẩu được hoàn

Các bài viết liên quan: 

Hướng dẫn hạch toán kế toán nhập khẩu hàng hóa

Hướng dẫn hạch toán kế toán xuất khẩu hàng hóa

Kế toán và cách quản lý hàng hóa hiệu quả