Tài chính công là một khái niệm không phải mới mẻ. Tuy nhiên, hiểu rõ về tài chính công là gì và những đặc điểm, vai trò của nó thì không phải ai cũng nắm được. Hãy cùng bài viết hôm nay tìm hiểu về những điểm đặc biệt của tài chính công.

1. Tài chính công là gì?

Tài chính công là tổng hợp tất cả các hoạt động của nhà nước liên quan đến thu chi các quỹ công.

Mục đích chính của tài chính công là giúp nhà nước thực hiện những nhiệm vụ chung của Nhà nước và đáp ứng các nhu cầu chung của toàn thể quốc gia, xã hội.

2. Nội dung của tài chính công

Nội dung của tài chính công gồm: 

• Trong đó, ngân sách nhà nước luôn được xem là phần quan trọng nhất, chi phối đến các thành phần khác. Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu chi của nhà nước đã được dự toán trước trong một khoản thời gian nhất định do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định. Thu ngân sách nhà nước chủ yếu là từ thuế nhằm duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước cũng như thực hiện các chức năng khác của nhà nước như thực hiện an sinh đời sống xã hội, phát triển cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế, văn hóa, giáo dục, y tế, quốc phòng, an ninh…
• Dự trữ nhà nước hay còn gọi là dự trữ quốc gia là hoạt động dự trữ các vật tư, thiết bị của nhà nước nhằm chuẩn bị cho các tình huống khẩn cấp như thiên tai, thảm họa hay quốc phòng, an ninh.
• Tín dụng nhà nước là hoạt động tín dụng trong đó người đi vay là nhà nước. Mục đích của tín dụng nhà nước để hỗ trợ ngân sách nhà nước trong các trường hợp cần thiết khi thiếu hụt ngân sách nhà nước hoặc mở rộng quy mô đầu tư của nhà nước. 
• Các quỹ tài chính nhà nước  là các quy tiền tệ tập trung do Nhà nước thành lập, quản lý và sử dụng hỗ trợ cho Ngân sách nhà nước trong trường hợp khó khăn về nguồn tài chính. Chúng được quản lý theo những quy định riêng ngoài Luật ngân sách nhà nước, điển hình là quỹ dự trữ nhà nước; quỹ bảo vệ môi trường; quỹ bảo hiểm xã hội…

3. Đặc điểm của tài chính công

3.1. Tính chủ thể của tài chính công

Tài chính công do một chủ thể duy nhất sở hữu và có quyền quyết định. Đó là nhà nước. Mọi quyết định liên quan tới tài chính công như sử dụng ngân sách, các quỹ nhà nước nhằm giúp duy trì sự ổn định, tồn tại và phát triển của bộ máy nhà nước. Đồng thời đáp ứng các nhu cầu chung của toàn thể quốc gia, xã hội

3.2. Đặc điểm về nguồn thu của tài chính công

Nguồn thu được lấy từ tất cả các hoạt động trong nền kinh tế. Nguồn thu này là gắn chặt với kết quả của hoạt động kinh tế trong nước.

Thu nhập tài chính công được lấy thông qua nhiều hình thức và phương thức khác nhau dựa trên cả sự tự nguyện và bắt buộc. 

3.3. Tính hiệu quả của chi tiêu công

Chi tiêu công là việc phân bổ và sử dụng vốn của nhà nước bao gồm quỹ ngân sách nhà nước và quỹ ngoài ngân sách nhà nước.

Hiệu quả của chi tiêu tài chính công sẽ được đánh giá dựa vào hai tiêu thức căn bản nhất là kết quả đạt được và chi phí đã bỏ ra.

Nhận thức về đặc điểm này có ý nghĩa quan trọng trong việc định hướng và sử dụng phù hợp quỹ tiền tệ của nhà nước trong việc xử lý những vấn đề của nền kinh tế vĩ mô.

3.4. Phạm vi hoạt động của tài chính công

Phạm vi hoạt động của tài chính công rất rộng và có ảnh hưởng tới mọi hoạt động khác nhau của nền kinh tế xã hội.

4. Vai trò của tài chính công

4.1. Đảm bảo quyền lực của nhà nước

Tài chính công là công cụ giúp nhà nước đảm bảo nguồn lực tài chính cho việc tồn tại và hoạt động của nhà nước. Từ đó nhà nước sử dụng nguồn lực này cho việc củng cố bộ máy nhà nước và đồng thời, đảm bảo thực hiện hiệu quả các chức năng, nhiệm vụ của mình.

4.2 Phân bổ nguồn lực

Khi đã tập trung nguồn tài chính thì tài chính công giúp phân bổ các nguồn lực này thông qua hoạt động chi tiêu công.

Tài chính công thực hiện việc kiểm tra, kiểm soát nhằm đảm bảo cho các nguồn lực này được phân phối, sử dụng một cách hiệu quả, hợp lý, đúng mục đích.

>> Chỉ 2.000.000đ – Sở hữu ngay công cụ hỗ trợ kế toán ưu việt

4.3 Định hướng hoạt động của nền kinh tế

Tài chính công đóng vai trò định hướng cho hoạt động của các chủ thể trong nền kinh tế thông qua các chính sách tiền tệ, chính sách thuế.

Ví dụ như việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt nhằm giảm thiểu việc sử dụng các hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt hay việc giảm thuế giá trị gia tăng nhằm kích thích tiêu dùng.

4.4 An sinh xã hội

Tài chính công giúp điều tiết thu nhập xã hội thông qua công cụ thuế. Đồng thời thực hiện các hoạt động về an sinh xã hội khác.

Các bài viết liên quan:

Cách gửi báo cáo tài chính cho Kho bạc Nhà nước

Báo cáo tài chính là gì? Thông tin cơ bản về báo cáo tài chính

Chi phí tài chính là gì? Cách tính chi phí tài chính của doanh nghiệp phổ biến