Tổng hợp các nghiệp vụ kế toán cơ bản trong doanh nghiệp

Góc kế toán

Chia sẻ kiến thức kế toán - tài chính, kế toán quản trị giúp người đọc nắm bắt và cập nhật các thông tin chính xác và nhanh chóng nhất. Đăng ký nhận tin ngay

Góc kế toán

02:28 Chiều

11/12/2023

Doanh nghiệp thường phải đối mặt với nhiều vấn đề tài chính, công nợ và lương trong quá trình vận hành. Để xử lý các vấn đề này một cách nhanh chóng và hiệu quả, kế toán viên cần phải nắm vững các nghiệp vụ kế toán cơ bản. Anh/chị muốn tìm hiểu về nghiệp vụ kế toán và những vấn đề liên quan, hãy đọc bài viết dưới đây của Kaike nhé.

Tổng hợp các nghiệp vụ kế toán cơ bản trong doanh nghiệp

Mục lục

1. Nghiệp vụ kế toán là gì?

Nghiệp vụ kế toán là một yêu cầu chuyên môn cực kỳ quan trọng đối với các kế toán viên để đảm bảo quá trình làm việc chính xác, đóng góp vào việc quản lý tài chính của doanh nghiệp một cách hiệu quả. Nghiệp vụ kế toán bao gồm các công việc hàng ngày như quản lý tiền mặt, thu tiền bán hàng, chi tiền mua hàng, kê khai thuế, lập bút toán và báo cáo tài chính.

>> Sở hữu ngay phần mềm kế toán chỉ từ 167.000đ/THÁNG

2. Khi nào cần sử dụng nghiệp vụ kế toán

Nghiệp vụ kế toán là một phần quan trọng của hoạt động kinh doanh và được sử dụng trong nhiều tình huống khác nhau. Dưới đây là một số trường hợp cần sử dụng nghiệp vụ kế toán:

Lập báo cáo tài chính: Để theo dõi tình hình tài chính của doanh nghiệp, cần phải thực hiện việc lập báo cáo tài chính bao gồm: báo cáo tài sản, báo cáo lãi lỗ, báo cáo dòng tiền và báo cáo vốn chủ sở hữu. Để lập các báo cáo này, cần phải có kiến thức về nghiệp vụ kế toán;
Quản lý thuế: Nghiệp vụ kế toán cũng rất quan trọng trong quản lý thuế, doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định về thuế, thực hiện các nhiệm vụ kế toán liên quan đến việc tính thuế, khai thuế và đóng thuế;
Quản lý ngân sách: Kế toán cũng được sử dụng trong quản lý ngân sách của doanh nghiệp. Các hoạt động kinh doanh cần phải được lập kế hoạch và quản lý ngân sách để đảm bảo việc sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả;
Kiểm toán: Nghiệp vụ kế toán cũng được sử dụng trong quá trình kiểm toán bởi các tổ chức độc lập. Việc thực hiện kiểm toán giúp xác định mức độ chính xác của các báo cáo tài chính và đưa ra những đánh giá về tình hình tài chính của doanh nghiệp;
Quản lý tài sản: Nghiệp vụ kế toán còn được sử dụng để quản lý tài sản của doanh nghiệp. Việc theo dõi và cập nhật thông tin về tài sản giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định quản lý tài sản một cách hiệu quả.

3. Các nghiệp vụ kế toán cơ bản trong doanh nghiệp

3.1. Nghiệp vụ kế toán mua hàng

Mua nguyên vật liệu, CCDC, hàng hóa, cho sử dụng cho hoạt động kinh doanh thương mại, dịch vụ

Khi mua hàng hóa sử dụng ngay không qua kho

Thanh toán công nợ cho NCC

Nợ

Nợ TK 152, 153, 155, 156, 211, 641, 642: Giá chưa bao gồm thuế

Nợ TK 1331: Thuế GTGT đầu vào

Nợ TK 621, 623, 641, 642: Giá chưa bao gồm thuế, ghi nhận chi phí liên quan

Nợ TK 1331: Thuế GTGT được khấu trừ

Nợ TK 331: Số tiền thanh toán cho nhà cung cấp

Có

Có TK 111, 112, 331: Giá trị thanh toán trên hóa đơn

Có TK 111, 112: Số tiền thanh toán cho nhà cung cấp

3.2. Nghiệp vụ kế toán bán hàng

Ghi nhận giá vốn hàng bán

Ghi nhận doanh thu bán hàng

Thu tiền của khách hàng (kỳ trước hoặc khách thanh toán trước)

Nợ

Nợ TK 632: Giá vốn hàng bán tương ứng

Nợ TK 111, 112, 131: Tổng giá trị thanh toán trên hóa đơn

Nợ TK 111, 112: Số tiền khách hàng thanh toán trước hoặc thanh toán kỳ trước

Có

Có TK 156

Có TK 511: Ghi nhận doanh thu chưa gồm thuế GTGT

Có TK 3331: Thuế GTGT bán ra

Có TK 131

3.3. Nghiệp vụ kế toán CCDC

	Khi mua CCDC nhập kho	Khi xuất dùng CCDC
		CCDC xuất dùng 1 lần	CCDC phân bổ nhiều lần
		CCDC xuất dùng 1 lần	Khi xuất dùng CCDC	Khi phân bổ CCDC
Nợ	Nợ TK 153 Nợ TK 1331	Nợ TK 154: CCDC dùng cho bộ phận sản xuất Nợ TK 641: CCDC dùng cho bộ phận kinh doanh Nợ TK 642: CCDC dùng cho bộ phận quản lý	Nợ TK 242	Nợ TK 154: CCDC dùng cho bộ phận sản xuất Nợ TK 641: CCDC dùng cho bộ phận kinh doanh Nợ TK 642: CCDC dùng cho bộ phận quản lý
Có	Có TK 111, 112, 331	Có TK 153: Giá trị công cụ dụng cụ sử dụng	Có TK 153	Có TK 242

3.4. Nghiệp vụ kế toán tài sản cố định

	Hạch toán khi mua TSCĐ	Trích khấu hao TSCĐ định kỳ	Thanh lý, nhượng bán TSCĐ
			Xóa sổ TSCĐ	Ghi nhận doanh thu thanh lý, nhượng bán	Sửa chữa TSCĐ trước khi thanh lý
Nợ	Nợ TK 211: Giá trị TSCĐ chưa thuế Nợ TK 133: Tiền thuế GTGT đầu vào được khấu trừ của TSCĐ	Nợ TK 154, 641, 642: Ghi nhận chi phí tương ứng	Nợ TK 214: Tổng giá trị TSCĐ đã khấu hao tính đến thời điểm thanh lý, nhượng bán Nợ TK 811: Giá trị còn lại của TSCĐ	Nợ TK 111, 112, 131: Số tiền thu được từ việc thanh lý, nhượng bán TSCĐ	Nợ TK 811: Chi phí thanh lý TSCĐ Nợ TK 1331: Thuế GTGT được khấu trừ
Có	Có TK 111, 112, 331: Tổng giá trị TSCĐ theo hóa đơn	Có TK 214	Có TK 211: Nguyên giá tài sản	Có TK 711: Giá bán TSCĐ Có TK 3331: Thuế GTGT bán ra của TSCĐ	Có TK 111, 112, 331: Số tiền sửa chữa TSCĐ

3.5. Nghiệp vụ kế toán lương và các khoản trích theo lương

Hạch toán chi phí lương

Hạch toán chi phí bảo hiểm do doanh nghiệp chịu

Trích các khoản trừ vào lương của người lao động (bảo hiểm, thuế thu nhập cá nhân)

Thanh toán lương cho nhân viên sau khi trừ các khoản bảo hiểm, thuế TNCN

Doanh nghiệp nộp các khoản bảo hiểm, thuế TNCN

Nợ

Nợ TK 154, 641, 642: Chi phí lương của bộ phận tương ứng

Nợ TK 154, 641, 642: Chi phí bảo hiểm của bộ phận tương ứng

Nợ TK 334: Trừ lương nhân viên

Nợ TK 334: Lương thực lĩnh = Tổng lương – Các khoản giảm trừ vào lương

Nợ TK 3383

Nợ TK 3384

Nợ TK 3386

Nợ TK 3389

Có

Có TK 334: Phải trả người lao động trong doanh nghiệp

Có TK 3383

Có TK 3384

Có TK 3386

Có TK 3382

Có TK 3383

Có TK 3384

Nợ TK 3386

Có TK 3389

Có TK 111, 112: Thanh toán lương bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản

Có TK 111, 112

3.6. Nghiệp vụ kế toán chiết khấu thanh toán

	Bên mua		Bên bán
	Hạch toán khi mua hàng hóa	Khi được chiết khấu	Ghi nhận giá vốn	Ghi nhận doanh thu	Chiết khấu cho khách hàng
Nợ	Nợ TK 152, 153, 156: Giá trị hàng hóa, vật liệu Nợ TK 133: Thuế GTGT được khấu trừ	Nợ TK 111, 112, 331, 1388: Giá trị được chiết khấu	Nợ TK 632	Nợ TK 111, 112, 131: Tổng giá trị hàng bán	Nợ TK 635
Có	Có TK 111, 112, 331: Tổng giá trị thanh toán trên hóa đơn	Có TK 711, 515: Ghi nhận vào doanh thu/thu nhập	Có TK 152, 153, 154, 155, 156	Có TK 511: Doanh thu hàng bán Có TK 3331: Thuế GTGT phải nộp	Có TK 111, 112, 131, 3388

3.7. Hạch toán chiết khấu thương mại, giảm giá hàng bán

	Bên mua		Bên bán
	Khi mua hàng hóa	Khi nhận chiết khấu, giảm giá	Ghi nhận giá vốn	Ghi nhận doanh thu	Chiết khấu cho khách hàng
Nợ	Nợ TK 152, 153, 156 Nợ TK 133	Nợ TK 111, 112, 331, 1388: Tổng giá trị chiết khấu, giảm giá	Nợ TK 632	Nợ TK 111, 112, 131	Nợ TK 5211, 5213 Nợ TK 3331
Có	Có TK 111, 112, 331	Có TK 152, 153, 156: Giá trị vật liệu, hàng hóa được chiết khấu, giảm giá Có TK 133	Có TK 152, 153, 154, 155, 156	Có TK 511 Có TK 3331	Có TK 111, 112, 131, 3388

3.8. Nghiệp vụ kế toán hàng bán bị trả lại

	Bên mua		Bên bán
	Khi mua hàng hóa	Khi trả lại hàng	Ghi nhận giá vốn	Ghi nhận doanh thu	Hạch toán hàng bị trả lại	Hàng bị trả lại nhập kho
Nợ	Nợ TK 152, 153, 156: Giá trị vật liệu, hàng hóa Nợ TK 133	Nợ TK 111, 112, 331, 1388	Nợ TK 632	Nợ TK 111, 112, 131	Nợ TK 5212 Nợ TK 3331	Nợ TK 156
Có	Có TK 111,112,331: Giá trị thanh toán trên hóa đơn	Có TK 152, 153, 156: Giá trị hàng hóa trả lại Có TK 1331	Có TK 152, 153, 154, 155, 156	Có TK 511 Có TK 3331	Có TK 111, 112, 131, 3388	Có TK 632

3.9. Nghiệp vụ kế toán hoa hồng đại lý

Hàng hóa xuất kho gửi đại lý

Hạch toán giá vốn của hàng gửi bán

Ghi nhận doanh thu

Hoa hồng cho đại lý

Nợ

Nợ TK 157

Nợ TK 632

Nợ TK 111, 112, 131

Nợ TK 641

Có

Có TK 155, 156

Có TK 157

Có TK 511

Có TK 3331

Có TK 111, 112, 131, 3388

4. Một số bút toán cuối kỳ

Cuối kỳ, kế toán cần thực hiện các bút toán sau:

Hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương;
Hạch toán trích khấu hao TSCĐ;
Phân bổ chi phí trả trước;
Kết chuyển thuế GTGT, các khoản giảm trừ doanh thu;
Kết chuyển: doanh thu, chi phí, thu nhập khác, chi phí khác;
Hạch toán tiền thuế TNDN tạm tính;
Kết chuyển chi phí thuế TNDN, kết chuyển lãi lỗ cuối năm.

Trong quá trình hoạt động, một doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển bền vững luôn cần có sự hoạt động hiệu quả của bộ phận kế toán. Để làm được điều đó, bộ phận kế toán doanh nghiệp cần hiểu và thực hiện tốt những nghiệp vụ kế toán cơ bản, góp phần tạo nên sức mạnh nội lực đưa doanh nghiệp ngày càng phát triển trên thị trường.