Chi phí cố định là loại phí không thay đổi theo mức độ hoạt động và các yếu tố khác như lãi vay, bảo hiểm và quy mô sản xuất của đơn vị. Mỗi doanh nghiệp cần xác định khoản chi phí được coi là cố định để có thể quản lý tài chính hiệu quả.

1. Chi phí cố định là gì?

Chi phí cố định là thuật ngữ chỉ những chi phí không thay đổi. Phụ thuộc vào các chi phí khác như doanh thu hoặc quy mô hoạt động sản xuất. Đây là những khoản chi phí không thay đổi khi mức độ hoạt động thay đổi.

Có một thuật ngữ liên quan trong cùng lĩnh vực là “chi phí biến đổi”. Đây là loại chi phí biến đổi tỉ lệ thuận với mức sản xuất của doanh nghiệp.

2. Công thức tính chi phí cố định

Cách tính chi phí cố định:

Chi phí cố định = (Chi phí hoạt động cao nhất – Chi phí hoạt động thấp nhất)/ (Đơn vị hoạt động cao nhất – Đơn vị hoạt động thấp nhất).

Trong đó:

Chi phí hoạt động cao nhất: Chi phí cao nhất trong một khoảng thời gian nhất định. ( Ví dụ: Doanh thu tháng cao nhất).

Chi phí hoạt động thấp nhất: Chi phí thấp nhất trong một khoảng thời gian nhất định. ( Ví dụ: Doanh thu tháng thấp nhất).

Đơn vị hoạt động cao nhất: Ví dụ: Số lượng sản phẩm được tạo ra cao nhất trong một tháng.

Đơn vị hoạt động thấp nhất: Ví dụ: Số lượng sản phẩm được tạo ra thấp nhất trong một tháng.

3. Đặc điểm và phân loại chi phí cố định

Mọi doanh nghiệp đều phải đảm bảo việc bù đắp các khoản ngân sách. Do đó, việc tính toán chi phí một cách chính xác đóng vai trò quan trọng trong quá trình định giá. Các khoản chi phí có thể chia thành hai loại chính: chi phí cố định và chi phí biến đổi. Đây là các khoản chi phí không thay đổi tùy thuộc vào quy mô sản xuất hoặc mức lợi nhuận, ví dụ như tiền thuê nhà, thuế tài sản, tiền bảo hiểm, hoặc chi trả lãi vay.

Trong khi đó, chi phí biến đổi là những khoản chi phí thay đổi theo quy mô sản xuất hoặc lợi nhuận, bao gồm chi phí lao động, chi phí nguyên liệu, hoặc chi phí hành chính. Chi phí biến đổi cộng với chi phí cố định để tạo thành tổng chi phí sản xuất. Trong khi tổng chi phí biến đổi tăng lên theo sự tăng trưởng sản xuất hoặc doanh số, tổng không thay đổi.

Giá của một sản phẩm hoặc dịch vụ phải bao gồm cả chi phí biến đổi để sản xuất và bán hàng. Mọi đơn hàng sẽ góp phần trong việc thanh toán các khoản chi phí cố định và tạo ra lợi nhuận. 

3.1. Đặc điểm của chi phí cố định

– Chi phí cố định khác với chi phí biến đổi, chi phí cố định không bị ảnh hưởng hay tác động bởi mức độ hoạt động. Khi mức độ hoạt động được tăng lên hoặc giảm xuống, các chi phí cố định vẫn giữ nguyên.

– Các chi phí cố định khác như chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí tiền lương cho cán bộ quản lý, chi phí quảng cáo hay khuyến mãi, chi phí bảo hiểm, v.v… là những chi phí cố định.

Chi phí cố định không đổi không có nghĩa là chúng sẽ không thay đổi trong tương lai, nhưng chúng có xu hướng được cố định trong ngắn hạn. Điều này có thể được giải thích bằng một ví dụ, Nếu công ty của bạn đang điều hành doanh nghiệp trong một tòa nhà thuê, vì vậy cho dù bạn sản xuất hàng tấn sản phẩm, hoặc bạn không sản xuất gì, bạn phải trả tiền thuê tòa nhà, vì vậy đây là chi phí cố định là không đổi trong một khoảng thời gian cho đến khi tiền thuê tòa nhà tăng hoặc giảm.

3.2. Phân loại chi phí cố định

Chi phí cố định của một doanh nghiệp có thể được phân loại dựa trên hai khía cạnh: bắt buộc (định phí bắt buộc) hay không bắt buộc (định phí không bắt buộc, định phí tùy ý).

Cụ thể như sau:

Chi phí cố định bắt buộc hay định phí bắt buộc là các chi phí được dùng cho các hoạt động có liên quan tới máy móc thiết bị, nhà xưởng và các cấu trúc tổ chức hoạt động cơ bản của một công ty, thông thường các loại chi phí đó được coi là chi phí không thể cắt bỏ được.

Chi phí cố định không bắt buộc hay định phí không bắt buộc, định phí tùy ý là các chi phí cố định phát sinh từ những quyết định hàng năm của các cấp lãnh đạo quản lí nhằm đạt được các mục tiêu của tổ chức.

Chúng thường không có mối liên hệ nào rõ ràng với các mức độ hoạt động của khả năng hay hoạt động đầu ra như các loại chi phí cho quảng cáo, chi phí nghiên cứu và chi phí phát triển.

• Chi phí cố định cấp bậc
• Chi phí cố định cấp bậc là một trường hợp đặc biệt của chi phí cố định.
• Chi phí cố định cấp bậc là chi phí không thay đổi theo mức độ hoạt động chỉ trong một phạm vi hoạt động thích hợp nào đó.

Khi mà các mức hoạt động vượt quá phạm vi này thì ta có chi phí cố định theo cấp bậc (step-fixed costs).

4. Phân biệt chi phí cố định và chi phí biến đổi

Chi phí thay đổi theo sự thay đổi về số lượng đầu ra được sản xuất được gọi là Chi phí biến đổi. Họ bị ảnh hưởng trực tiếp bởi sự biến động trong mức độ hoạt động của doanh nghiệp.

Chi phí biến đổi thay đổi theo sự thay đổi trong khối lượng, tức là khi có sự gia tăng trong sản xuất, chi phí biến đổi cũng sẽ tăng tỷ lệ thuận với cùng một tỷ lệ phần trăm và khi không có sản xuất sẽ không có chi phí biến đổi. Chi phí biến đổi tỷ lệ thuận với các đơn vị do doanh nghiệp sản xuất.

4.1. Cơ sở so sánh giữa chi phí cố định và chi phí biến đổi

Cơ sở để so sánh	Chi phí cố định	Chi phí biến đổi
Ý nghĩa	Chi phí vẫn giữ nguyên, bất kể khối lượng sản xuất, được gọi là chi phí cố định.	Chi phí thay đổi theo sự thay đổi của đầu ra được coi là chi phí biến đổi.
Thiên nhiên	Liên quan đến thời gian	Khối lượng liên quan
Phát sinh khi	Chi phí cố định là xác định, chúng phát sinh cho dù các đơn vị được sản xuất hay không.	Chi phí biến đổi chỉ phát sinh khi các đơn vị được sản xuất.
Đơn giá	Thay đổi chi phí cố định theo đơn vị, nghĩa là khi các đơn vị sản xuất tăng, chi phí cố định trên mỗi đơn vị giảm và ngược lại, do đó chi phí cố định trên mỗi đơn vị tỷ lệ nghịch với số lượng sản phẩm được sản xuất.	Chi phí biến đổi vẫn giữ nguyên, trên mỗi đơn vị.
Hành vi	Nó không đổi trong một khoảng thời gian nhất định.	Nó thay đổi với sự thay đổi ở mức đầu ra.
Sự kết hợp	Chi phí sản xuất cố định, chi phí quản lý cố định và chi phí bán hàng và phân phối cố định.	Nguyên liệu trực tiếp, lao động trực tiếp, chi phí trực tiếp, chi phí sản xuất biến, chi phí bán hàng và phân phối thay đổi.
Ví dụ	Khấu hao, cho thuê, tiền lương, bảo hiểm, thuế, vv	Vật liệu tiêu thụ, tiền lương, hoa hồng bán hàng, chi phí đóng gói, v.v.

4.2. Phân biệt giữa chi phí cố định và chi phí biến đổi trong kinh tế

Điểm sau đây là đáng kể, cho đến khi có sự khác biệt giữa chi phí cố định và chi phí biến đổi trong kinh tế:

• Chi phí cố định là chi phí không thay đổi theo sự thay đổi về số lượng của các đơn vị sản xuất. Chi phí biến đổi là chi phí thay đổi theo số lượng đơn vị sản xuất.
• Chi phí cố định có liên quan đến thời gian, tức là nó không đổi trong một khoảng thời gian. Không giống như Chi phí biến đổi có liên quan đến khối lượng, tức là nó thay đổi theo sự thay đổi về khối lượng.
• Chi phí cố định là xác định; nó sẽ phát sinh ngay cả khi không có đơn vị sản xuất. Ngược lại, Chi phí biến đổi không xác định; nó sẽ chỉ phát sinh khi doanh nghiệp sản xuất.
• Cố định thay đổi chi phí trong mỗi đơn vị. Mặt khác, chi phí biến đổi không đổi trong mỗi đơn vị.
• Chi phí cố định không được bao gồm tại thời điểm định giá hàng tồn kho, nhưng đã bao gồm Chi phí biến đổi.

>> Chỉ 2.000.000đ – Sở hữu ngay công cụ hỗ trợ kế toán ưu việt

5. Ý nghĩa của chi phí cố định đối với doanh nghiệp

Chi phí cố định chính là chi phí không thể tránh khỏi của bất kỳ doanh nghiệp. Chúng mang đến sự ảnh hưởng và tác động to lớn đến các yếu tố trong quản trị doanh nghiệp. Khi xuất hiện sự thay đổi về chi phí cố định, sẽ ảnh hưởng nhất định đến cơ cấu nhân sự, tổ chức, giá thành sản phẩm, khả năng thu hồi vốn cũng như áp lực doanh số.

Khi một doanh nghiệp có sản lượng thấp nhưng khoản đầu tư cho chi phí cố định cao thì doanh nghiệp cần đẩy giá sản phẩm lên, hay chấp nhận giảm lợi nhuận xuống. Nếu như chi phí cố định tăng quá cao và doanh thu không tương xứng thì tỷ suất lợi nhuận sẽ bị ảnh hưởng nhất định.

Cả 2 yếu tố doanh số và sản lượng đè nặng lên những yếu tố khác của doanh nghiệp, lúc này bắt buộc nhà quản trị phải điều chỉnh kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp sao cho phù hợp.

Qua bài viết Kaike đã giúp bạn nhận biết quản lý các khoản chi phí cố định luôn được xem là một yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp trong suốt quá trình kinh doanh. Việc xác định và phân loại hiệu quả các khoản chi phí sẽ giúp doanh nghiệp quản lý và theo dõi tình hình kinh doanh, thống kê các khoản lãi lỗ và đưa ra các chiến lược kinh doanh phù hợp nhất.

Các bài viết liên quan:

Kế toán chi phí tài chính? Gồm chi phí nào, hạch toán ra sao?

Kế toán chi phí khác là gì? Nắm vững cách hạch toán chi phí khác

Kế toán chi phí bán hàng là gì? Chứng từ và cách hạch toán thế nào?