Tài khoản 138 – Phải thu khác là một trong những tài khoản quan trọng để ghi nhận các khoản phải thu ngoài các khoản phải thu từ bán hàng hoặc cung cấp dịch vụ chính. Hãy cùng Kaike tìm hiểu về nội dung của tài khoản Phải thu khác qua bài viết hôm nay nhé. 

1. Nguyên tắc kế toán đối với tài khoản “138 – Phải thu khác”

Tài khoản “1388 – Phải thu khác” đề cập đến một số quy tắc kế toán quan trọng mà doanh nghiệp cần tuân thủ khi ghi nhận và sử dụng thông tin liên quan đến khoản phải thu này. 

• Phản ánh giá trị tài sản bị thiếu, chưa xác định nguyên nhân và cần chờ xử lý khi đã phát hiện thiếu tài sản.
• Dùng để ghi nhận các khoản phải thu liên quan đến bồi thường vật chất do cá nhân, tổ chức (trong và ngoài doanh nghiệp) gây ra, như mất mát, hư hỏng vật tư, hàng hoá, tiền vốn đã được bồi thường.
• Ghi nhận các khoản mượn cho bên kia bằng tài sản không phải tiền tệ (nếu cho mượn bằng tiền thì ghi nhận là cho vay trên tài khoản 1283).
• Ghi nhận các chi phí đã chi cho các hoạt động sự nghiệp, dự án, đầu tư XDCB, CP sản xuất, kinh doanh, nhưng không được cấp có thẩm quyền phê duyệt phải thu hồi.Ghi nhận các khoản chi hộ phải thu hồi, như các khoản bên nhận ủy thác XNK chi hộ, cho bên giao ủy thác XK về phí ngân hàng, phí giám định hải quan, phí vận chuyển, bốc vác và các khoản thuế.
• Ghi nhận các khoản phải thu phát sinh khi cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, như: chi phí cổ phần hóa, trợ cấp cho lao động thôi việc, mất việc, hỗ trợ đào tạo lại lao động trong doanh nghiệp cổ phần hóa.
• Ghi nhận tiền lãi cho vay, cổ tức, lợi nhuận phải thu từ các hoạt động đầu tư tài chính.
• Ghi nhận số tiền hoặc giá trị tài sản mà doanh nghiệp mang đi cầm cố, thế chấp, ký quỹ, ký cược tại các doanh nghiệp, tổ chức khác có quan hệ kinh tế theo quy định của pháp luật.
• Ghi nhận các khoản phải thu khác ngoài các khoản đã được nêu trên

2. Kết cấu và nội dung tài khoản “138 -Phải thu khác”

Tài khoản “138 – Phải thu khác” thường có kết cấu và nội dung cụ thể mà các doanh nghiệp cần hiểu để sử dụng hiệu quả.

2.1 Kết cấu tài khoản “138- Phải thu khác”

Kết cấu tài khoản “138 – Phải thu khác” thường gồm hai phần chính:

• Bên Nợ: Ghi tăng số phải thu khác
• Bên Có: Ghi giảm số phải thu khác
• Tài khoản 138 có số dư bên Nợ

2.2 Nội dung tài khoản “138 – Phải thu khác”

Bên Nợ:

• Phản ánh giá trị tài sản thiếu đang chờ giải quyết;
• Phải thu của cá nhân, tập thể (cả trong và ngoài doanh nghiệp) đối với tài sản thiếu đã xác định rõ nguyên nhân và đã có biên bản xử lý ngay;
• Khoản phải thu tiền lãi cho vay, lãi tiền gửi, cổ tức, lợi nhuận được chia từ hoạt động đầu tư tài chính;
• Các khoản chi hộ bên thứ ba phải thu hồi lại, các khoản nợ phải thu khác
• Xem xét lại các khoản phải thu bằng ngoại tệ (trong trường hợp tỷ giá ngoại tệ tăng so với đồng Việt Nam).

Bên Có:

• Kết chuyển giá trị tài sản thiếu vào các TK liên quan theo quyết định trong biên bản xử lý
• Số tiền đã thu được của các khoản nợ phải thu khác.
• Xem xét lại các khoản phải thu bằng ngoại tệ (trong trường hợp tỷ giá ngoại tệ giảm so với đồng Việt Nam)

Số dư: Các khoản nợ phải thu khác chưa thu được của doanh nghiệp.

>> Chỉ 167.000đ/THÁNG – Tiết kiệm gấp đôi thời gian cho kế toán

3. Phương pháp một số giao dịch chủ yếu đối với tài khoản 138

Tài khoản “1388 – Phải thu khác” thường ghi nhận các giao dịch sau đây:

• Khi ghi nhận tiền mặt tồn quỹ, hàng hóa, vật tư… kiểm kê thiếu chưa rõ nguyên nhân, kế toán ghi:

Nợ TK 138 – Phải thu khác

      Có TK 111

      Có những Tài khoản 152, 153, 155, 156

• Khi ghi nhận các khoản cho vay mượn, kế toán ghi:

Nợ TK 138 – Phải thu khác

      Có TK 111, 112, 152, 153

• Khi ghi nhận ủy thác, kế toán ghi:

Nợ TK 138 – Phải thu khác

      Có các TK 111, 112

• Khi ghi nhận các khoản lãi, cổ tức được chia nhưng chưa được trả, kế toán ghi:

Nợ những Tài khoản 111, 112… (Số đã thu được tiền);

Nợ TK 138 – Phải thu khác;

      Có TK 515 

• Khi đã thu được các khoản nợ phải thu khác:

Nợ các TK 111, 112;

     Có TK 138 – Phải thu khác

4. Ví dụ hạch toán một số nghiệp vụ liên quan đến tài khoản 138

Ví dụ 1:

Cuối năm 2022, doanh nghiệp X tiến hành kiểm kê kho hàng hóa. Sau khi kiểm kê, phát hiện thiếu 50 sản phẩm A, giá trị 5 triệu chưa rõ nguyên nhân.

Kế toán sẽ ghi nhận như sau:

Nợ TK 138: 5.000.000

Có TK 156 : 5.000.000

Ví dụ 2:

Doanh nghiệp chuyển tiền qua ngân hàng thanh toán nhà cung cấp 100.000.000 nhưng do bị sai thông tin tài khoản, dẫn đến số tiền bị hoàn lại. 

Khi doanh nghiệp chuyển tiền thanh toán cho nhà cung cấp và bị sai tài khoản, trong lúc chờ đợi ngân hàng tra soát, kế toán ghi:

Nợ TK 1388: 100.000.000

Có TK 1121: 100.000.000.

Khi ngân hàng hoàn lại do sai thông tin tài khoản, ghi:

Nợ TK 1121: 10.000.000

Có 1388: 10.000.000.

Từ đó, ta có thể thấy rằng tài khoản “138 – Phải thu khác” là một công cụ quan trọng giúp quản lý và theo dõi các khoản phải thu mà không thuộc vào các tài khoản phải thu chính. Tuy nhiên kế toán cần cập nhật và kiểm tra đều đặn để đảm bảo tính chính xác và phản ánh đúng tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Hy vọng, thông qua bài viết, bạn có thể hiểu và áp dụng đúng nguyên tắc kế toán, cũng như biết cách xác định và ghi nhận các khoản phải thu khác để giúp doanh nghiệp tối ưu hóa quản lý tài chính và tăng cường khả năng kiểm soát và quản lý vốn đầu tư của mình.

Các bài viết liên quan:

Cách hạch toán chi phí trả trước – Tài khoản 242 theo TT 200

Chi phí bán hàng là gì? Gồm những loại nào – kết cấu tài khoản 641

Thành phẩm là gì? Kết cấu và nội dung phản ánh của tài khoản 155 – Thành phẩm